Procedura recenzji naukowej

1. Postanowienia ogólne

Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej dokłada wszelkich starań, aby publikowane dzieła miały wysoki poziom naukowy i edytorski. Nieodłącznym elementem procesu tworzenia publikacji jest rzetelna i obiektywna recenzja, która przedstawia mocne i słabe strony pracy, zawiera uwagi dla jej autora/autorów oraz wskazuje w konkluzji, czy praca powinna być opublikowana czy odrzucona.

W Wydawnictwie Politechniki Lubelskiej recenzji podlegają książki naukowe, które zostały zgłoszone przez złożenie propozycji publikacji i które otrzymają numer ISBN.

Publikacje wydawane przez Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej powinny być zgodne z profilem działalności naukowej Uczelni, a ich autorem/autorami powinni być pracownicy Politechniki Lubelskiej bądź muszą to być prace ściśle powiązane z Politechniką  Lubelską i jej pracownikami. Zgodnie z powyższym, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej zastrzega sobie prawo do odrzucenia lub zakwalifikowania książki zgłoszonej w formularzu propozycji publikacji do recenzji.

Kolegium Doradczym wspomagającym proces wydawniczy jest Rada Naukowa Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej, która działa w oparciu o regulamin oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami:

a) Ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity z dnia 24.01.2021, Dz.U.2021.0.1062.);

b) Regulamin Centrum Informacji Naukowo-Technicznej Politechniki Lubelskiej;

c) zalecenia zawarte w dokumencie Dobre praktyki w procedurach recenzyjnych w nauce, wydanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2011 r.;

d) wytyczne Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej (Committee on Publication Ethics – COPE). 

2. Procedura recenzji monografii naukowej

 a) Definicja monografii naukowej

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 lutego 2019 r. monografia naukowa jest to recenzowana publikacja książkowa:

• przedstawiająca określone zagadnienie naukowe w sposób oryginalny i twórczy;
• opatrzona przypisami, bibliografią lub innym właściwym dla danej dziedziny aparatem naukowym.

 b) Kwalifikowanie monografii do procesu wydawniczego

Rada Naukowa Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej na podstawie zgłoszenia propozycji publikacji oraz ukończonego tekstu pracy kwalifikuje przyszłą publikację do wszczęcia procedury recenzowania, jeśli spełnia ona poniższe kryteria:

• została zatwierdzona przez Przewodniczącego Dyscypliny i Kierownika Katedry;
• znajduje się w obrębie dyscypliny deklarowanej przez autora/autorów.

 c) Wybór recenzentów

Wydawnictwo przekazuje nadesłany przez autora/autorów ukończony tekst pracy, zgłoszenie propozycji publikacji oraz propozycje recenzentów Przedstawicielowi Dyscypliny, do której należy publikacja. Przedstawiciel Dyscypliny opiniuje nadesłaną pracę. Po pozytywnym zaopiniowaniu pracy Przedstawiciel Dyscypliny dokonuje wyboru recenzentów spośród tych zasugerowanych przez autora/autorów bądź wskazuje ich samodzielnie.

Recenzentów dla poszczególnych typów publikacji wybiera się według następujących zasad:

• monografie naukowe – 2 recenzentów zewnętrznych;
• monografie na podstawie rozpraw doktorskich – 1 recenzent zewnętrzny (w przypadku monografii po doktoracie, zgłaszanej do publikacji po upływie dwóch lat od obrony, konieczne jest uaktualnienie pracy oraz powołanie dwóch recenzentów zewnętrznych);
• publikacje jubileuszowe i inne – 1 recenzent wewnętrzny.

Przedstawiciele Dyscypliny dokonują wyboru recenzenta, który:

• nie pozostaje w stosunku pracy z Politechniką Lubelską;
• posiada co najmniej stopień doktora habilitowanego[1];
• jest uznanym ekspertem z danej dyscypliny naukowej;
• nie pozostaje z autorem/autorami w konflikcie interesów;
• w ciągu ostatnich pięciu lat poprzedzających przygotowanie recenzji nie podejmował się bezpośredniej współpracy naukowej z autorem/autorami (przez bezpośrednią współpracę naukową z autorem/autorami rozumie się: wspólne publikacje, granty, patenty, recenzje w przewodach doktorskich i profesorskich);
• nie pozostaje z autorem/autorami w bliskich stosunkach osobistych;
• cieszy się nieposzlakowaną opinią recenzenta.

d) Zatwierdzenie propozycji publikacji przez Radę Naukową Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej

Przedstawiciel Dyscypliny prezentuje na Radzie zgłoszenie propozycji publikacji do recenzji wraz z informacją o wybranych recenzentach. Rada głosuje nad przyjęciem zgłoszenia propozycji publikacji oraz zatwierdzeniem wskazanych recenzentów.

W przypadku gdy recenzent nie wyrazi zgody na przygotowanie recenzji, Wydawnictwo zgłasza Przedstawicielowi Dyscypliny konieczność wskazania kolejnego recenzenta z zaproponowanych wcześniej przez autora/autorów bądź przedstawionego przez niego. Przedstawiciel Dyscypliny przekazuje informację o wyborze nowego recenzenta na Radzie.

3. Procedura recenzji monografii studenckiej

a) Definicja monografii studenckiej:

Monografia studencka jest publikacją zawierającą zbiór artykułów studentów, napisanych pod opieką pracownika naukowego.

b) Kwalifikowanie monografii do procesu wydawniczego

Rada Naukowa Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej na podstawie zgłoszenia propozycji publikacji oraz ukończonego tekstu pracy kwalifikuje przyszłą publikację do wszczęcia procedury recenzowania, jeśli została zatwierdzona przez Przewodniczącego Dyscypliny i Kierownika Katedry.

c) Wybór recenzentów

Wydawnictwo przekazuje nadesłany przez autora/autorów ukończony tekst pracy, zgłoszenie propozycji publikacji oraz propozycje recenzentów Przedstawicielowi Dyscypliny, do której należy publikacja. Przedstawiciel Dyscypliny opiniuje nadesłaną pracę. Po pozytywnym zaopiniowaniu pracy Przedstawiciel Dyscypliny dokonuje wyboru recenzentów spośród tych zasugerowanych przez autora/autorów bądź wskazuje ich samodzielnie.

Monografia studencka powinna mieć dwóch recenzentów, w tym przynajmniej jednego samodzielnego  pracownika naukowego, który:

• jest uznanym ekspertem z danej dyscypliny naukowej;
• nie pozostaje z autorem/autorami w konflikcie interesów.

d) Zatwierdzenie propozycji publikacji przez Radę Naukową Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej

Przedstawiciel Dyscypliny prezentuje na Radzie zgłoszenie propozycji publikacji do recenzji wraz z informacją o wybranych recenzentach. Rada głosuje nad przyjęciem zgłoszenia propozycji publikacji oraz zatwierdzeniem wskazanych recenzentów.

W przypadku gdy recenzent nie wyrazi zgody na przygotowanie recenzji, Wydawnictwo zgłasza Przedstawicielowi Dyscypliny konieczność wskazania kolejnego recenzenta z zaproponowanych wcześniej przez autora/autorów bądź przedstawionego przez niego. Przedstawiciel Dyscypliny przekazuje informację o wyborze nowego recenzenta na Radzie.

4. Procedura recenzji podręcznika i skryptu akademickiego

a) Definicja podręcznika akademickiego:

Podręcznik akademicki jest publikacją zawierającą syntezę aktualnej wiedzy w danej dziedzinie, dostosowaną ściśle do programu studiów. Podręcznik powinien:

• w ujęciu treści uwzględniać metodologiczne właściwości danej dziedziny;
• stosować styl i aparat naukowy charakterystyczny dla danej dziedziny (wykorzystywać i objaśniać przedmiotową terminologię, a także sięgać po odpowiednie przykłady);
• załączać wykaz bibliograficzny pozycji naukowych oraz dydaktycznych, uwzględniających najistotniejsze i aktualne publikacje danej dziedziny;
• posiadać spójną i zhierarchizowaną kompozycję wynikającą z poruszanych zagadnień;
• prezentować wiedzę na odpowiednim poziomie naukowo-dydaktycznym, jak również popularyzatorskim, aby umożliwić lekturę studentom i badaczom, ale także wszystkim osobom zainteresowanym daną dziedziną;
• uwzględniać tematykę i charakter zajęć dydaktycznych prowadzonych na uczelni i stanowić pomoc dla studentów w przygotowywaniu się do zajęć i egzaminów, pisaniu prac zaliczeniowych i dyplomowych;
• posiadać numer ISBN.

 b) Definicja skryptu akademickiego:

Skrypt akademicki jest publikacją stanowiącą spójne tematycznie opracowanie naukowe w danej dziedzinie. Skrypt powinien:

• w ujęciu treści uwzględniać metodologiczne właściwości danej dziedziny;
• stosować styl i aparat naukowy charakterystyczny dla danej dziedziny (wykorzystywać i objaśniać przedmiotową terminologię, a także sięgać po odpowiednie przykłady);
• załączać wykaz bibliograficzny pozycji naukowych oraz dydaktycznych, uwzględniających najistotniejsze i aktualne publikacje danej dziedziny;
• prezentować dany temat w wąskim zakresie;
• porządkować i poszerzać wiedzę studenta zdobywaną w trakcie zajęć i wykładów;
• wspierać samodzielną pracę studenta.

c) Kwalifikowanie podręcznika i skryptu do procesu wydawniczego:

Rada Naukowa Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej na podstawie zgłoszenia propozycji publikacji oraz ukończonego tekstu pracy kwalifikuje przyszłą publikację do wszczęcia procedury recenzowania, jeśli została zatwierdzona przez Przewodniczącego Rady Programowej Kierunku.

d) Wybór recenzentów

Wydawnictwo przekazuje nadesłany przez autora/autorów ukończony tekst pracy, zgłoszenie propozycji publikacji oraz propozycje recenzentów Przedstawicielowi Dyscypliny, do której należy publikacja. Przedstawiciel Dyscypliny opiniuje nadesłaną pracę. Po pozytywnym zaopiniowaniu pracy Przedstawiciel Dyscypliny dokonuje wyboru recenzentów spośród tych zasugerowanych przez autora/autorów bądź wskazuje ich samodzielnie.

Dla podręcznika i skryptu Przedstawiciele Dyscypliny wybierają dwóch recenzentów, którzy:

• nie pozostają w stosunku pracy z Politechniką Lubelską;
• posiadają co najmniej stopień doktora habilitowanego [1];
• są uznanymi ekspertami z danej dyscypliny naukowej;
• nie pozostają z autorem/autorami w konflikcie interesów;
• w ciągu ostatnich pięciu lat poprzedzających przygotowanie recenzji nie podejmowali się bezpośredniej współpracy naukowej z autorem/autorami (przez bezpośrednią współpracę naukową z autorem/autorami rozumie się: wspólne publikacje, granty, patenty, recenzje w przewodach doktorskich i profesorskich);
• nie pozostają z autorem/autorami w bliskich stosunkach osobistych;
• cieszą się nieposzlakowaną opinią recenzenta.

e) Zatwierdzenie propozycji publikacji Radę Naukową Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej

Przedstawiciel Dyscypliny prezentuje na Radzie zgłoszenie propozycji publikacji do recenzji wraz z informacją o wybranych recenzentach. Rada głosuje nad przyjęciem zgłoszenia propozycji publikacji oraz zatwierdzeniem wskazanych recenzentów.

W przypadku gdy recenzent nie wyrazi zgody na przygotowanie recenzji, Wydawnictwo zgłasza Przedstawicielowi Dyscypliny konieczność wskazania kolejnego recenzenta z zaproponowanych wcześniej przez autora/autorów bądź przedstawionego przez niego. Przedstawiciel Dyscypliny przekazuje informację o wyborze nowego recenzenta na Radzie.

5. Koordynowanie procesu recenzji

Koordynowaniem procesu recenzji zajmuje się Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej. Do jego obowiązków należy:

a) kontakt z autorami i recenzentami;

b) tworzenie umów i niezbędnych dokumentów wykorzystywanych do realizacji procesu recenzji;

c) sprawdzanie, czy autorzy dostosowali się do uwag recenzentów;

d) przedstawienie wyników procesu recenzji autorowi/autorom i Radzie Naukowej Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej[2].

Procedura recenzji przebiega z zachowaniem zasad poufności. W tym okresie treść i konkluzje recenzji pozostają niejawne dla wszystkich osób postronnych, w tym dla autora/autorów. 

Po zgromadzeniu i zatwierdzeniu przez Wydawnictwo kompletu wymaganych procedurą recenzji zostaną one przekazane autorowi/autorom i wszystkim osobom biorącym udział w postępowaniu.

Autor/autorzy propozycji publikacji zobowiązują się do wprowadzenia uwag recenzenta do swojej pracy. Jeżeli jednak nie zgadzają się z sugerowanymi zmianami, powinni odnieść się do nich w pisemnej odpowiedzi.

W przypadku kiedy decyzją recenzenta praca po naniesieniu zmian musi przejść ponowną recenzję, może ona zostać przygotowana przez tego samego recenzenta, w ramach jego wcześniejszego honorarium, jeśli wyrazi on na to zgodę. Jeśli recenzent nie zgodzi się na przygotowanie ponownej recenzji, Wydawnictwo zwraca się z prośbą do osoby wskazanej przez przedstawiciela danej dyscypliny. W takim wypadku honorarium za wykonanie nowej recenzji wynosi tyle samo, ile w przypadku pierwszej recenzji.

[1] W przypadku wąskiego grona specjalistów w danej dziedzinie, legitymujących się co najmniej stopniem doktora habilitowanego, wykonanie recenzji można powierzyć pracownikowi naukowemu ze stopniem doktora, wówczas autor/autorzy powinni przygotować i podpisać oświadczenie stwierdzające ten fakt.

[2] W przypadku dwóch rozbieżnych recenzji Rada Naukowa Wydawnictwa Politechniki Lubelskiej podejmuje decyzję o dalszych krokach związanych z procesem recenzji.

Do pobrania:

formularz recenzji publikacji naukowej (wypełnia recenzent)

zgłoszenie propozycji publikacji do recenzji (wypełnia autor)

Dobre praktyki w procedurach recenzyjnych w nauce

schematy COPE